رهنمودهای اهلبیت (ع) برای نجات از فتنهها
پیش از قیام قائم (ع)
قسمت دوم
در قسمت پیشین، سه نکته از رهنمودهای اهلبیت (ع) برای نجات از فتنهها، پیش از قیام قائم (ع) را بیان کردیم. در این قسمت نیز، سه نکتۀ دیگر را بیان خواهیم کرد.
4. پناهبردن به دعا و تضرع به پیشگاه خداوند عزوجل
از امام صادق (ع) روایت شده است که فرمود: «شبههای به شما میرسد، بهگونهای در آن میمانید که نه نشانهای دیده میشود و نه امام هدایتگری نزد شما خواهد بود. کسی از آن نجات نمییابد، مگر آنکس که دعای غریق را بخواند.» و حضرت فرمود: «اینکه بگوید: “یا اللهُ یا رحمنُ یا رحیمُ یا مقلِّبَ القلوبِ ثَبِّت قَلبی علی دینِک… .”» (اصول کافی، ج1 ص348)
زرارة بن اعین میگوید: ابوعبدالله امام صادق (ع) فرمود: «آن جوان، ناچار غیبتی خواهد داشت.» عرض کردم، چرا؟ در این لحظه حضرت به شکم مبارکش اشاره کرد و فرمود: «او منتظر است و او کسی است که مردم، در تولدش شک میکنند؛ برخی میگویند: مادرش باردار است؛ و گروهی میگویند: پدرش از دنیا رفت و فرزندی از خود بهجا نگذاشت؛ و بعضی دیگر میگویند: دو سال پیش از مرگ پدرش، به دنیا آمده است.» زراره میگوید، عرض کردم: اگر آن زمان را درک کردم، چه دستوری برای من دارید؟ فرمود: «خدا را با این دعا بخوان: اللهم عرفنی نفسک فإنک إن لم تعرفنی نفسک لم اعرف رسولک، اللهم عرفنی رسولک فإنک إن لم تعرفنی رسولک لم أعرف حجتک، اللهم عرفنی حجتک فإنک إن لم تعرفنی حجتک ضللت عن دینی.» (خداوندا! خودت را به من بشناسان که اگر خودت را به من نشناسانی، فرستادهات را نخواهم شناخت. خداوندا! فرستادهات را به من بشناسان که اگر او را به من نشناسانی، حجتت را نخواهم شناخت. خداوندا! حجتت را به من بشناسان که اگر حجتت را به من نشناسانی، دینم تباه خواهد شد). (اصول کافی، ج1، ص348)
این حدیث، بهوضوح تأکید میکند که برای نجات و رهایی، از فتنههای آخرالزمان که پیش از قیام امام مهدی (ع) به وقوع میپیوندد، باید به خدای سبحان و متعال، که راهنمای سرگردانان است، پناه برد؛ پس بر همۀ کسانی که متصدی اصلاح مردم هستند، واجب است مردم را متوجه خداوند متعال و امام مهدی (ع) کنند، نه اینکه برای بیشتر شدن اعوان و انصار و مال و جاه و منصب خود، توجه مردم را به خودشان جلب کنند؛ پس باید پیش از اینکه امام مهدی (ع) تشریففرما شوند فرصت را غنیمت شمارند؛ چراکه در آن روز، پشیمانی سودی نخواهد داشت و آن هنگام که امام مهدی (ع) به آنها بفرماید: چرا امت را متفرق کردید و آنها را تبدیل به فرقهها و طایفههایی نمودید که هریک، دیگری را تکذیب میکند و بر روی یکدیگر آب دهان میاندازند، چه عذری خواهید داشت؟!
5. گریختن با دین (حفظ دین)
عبدالعظیم بن عبدالله حسنی میگوید که شنیده است امام جواد (ع) میفرمود: «وقتی پسرم علی از دنیا برود، چراغی بعد از او، آشکار و سپس مخفی میشود؛ پس وای بر شکاک و خوشا به حال غریبی که با دینش بگریزد؛ سپس حوادثی روی میدهد که در آن، موها، سپید و مردان دلاور، سست خواهند شد.» (غیبت نعمانی، ص192)
عمیرة بن نفیل میگوید: شنیدم که رسول خدا (ص) درحالیکه به اسامة بن زید رو کرده بود، میفرمود: «ای اسامه…» و حدیث ادامه مییابد تا آنجا که میگوید: سپس پیامبر (ص) گریه کرد، تا جایی که گریهاش شدت یافت و فریاد و نالهاش بلند شد و مردم از اینکه با وی سخن بگویند، ترسیده بودند؛ زیرا فکر میکردند چیزی در آسمان رخ داده است؛ سپس سرش را بلند کرد و درحالیکه آه میکشید، فرمود: آه، آه، بدبختی این امت، کسانی که خدا را اطاعت میکنند چه چیزها که خواهند کشید؛ به خاطر اطاعت از خدا، شکنجه و تکذیب میشوند و برای اطاعت از خدا، خوار و ذلیل خواهند شد. بدانید و آگاه باشید که ساعت برپا نخواهد شد تا مردم نسبت به کسی که خدا را اطاعت میکند، کینه ورزند و کسی که با خدا دشمنی مینماید را دوست بدارند.» عمر گفت: ای رسول خدا، امروز مردم، بر اسلام هستند؟ فرمود: «ای عمر، اسلام کجاست؟ مسلمان، مانند فرد غریب و آواره است. در آن زمان، اسلام میرود و از آن، جز اسمش باقی نمیماند و قرآن، کهنه میشود و از آن، جز رسمش (لغتش) باقی نمیماند.» عمر گفت: ای رسول خدا، چرا کسی را که از خدا اطاعت میکند، تکذیب و آواره میکنند و عذاب میدهند؟ فرمود: «ای عمر، مردم، راه [صحیح] را ترک میگویند و به دنیا متمایل میشوند، آخرت را فراموش میکنند، [روزیهای] پاکیزه را میخورند و لباسهای آراسته میپوشند و فرزندان فارس و روم خدمتشان میکنند… و اولیای خدا از دست آنها از بین رفتند، چهرههایشان از شببیداری اندوهگین و نگران، و پشتشان از ایستادن خمیده شده است. شکمهایشان از شدت روزهداری، به پشتشان چسبیده است. آنها خود را رها کردهاند و در طلب رضای خداوند و شوق ثواب سرشار الهی و از ترس عقاب او (نفْس خود را) سر میبرند. اگر یکی از آنها به حق سخن گوید یا سخن راست به آنان بگوید، به او گفته میشود، ساکت باش که تو همنشین شیطان و سرچشمۀ گمراهی هستی. کتاب خدا را به غیر از تأویلش تأویل میکنند و این آیه را میخوانند: (بگو چه کسی زینتهای الهی را که برای بندگان خود آفریده و روزیهای پاکیزه را حرام کرده است؟)» (الزام الناصب، ج1، ص62)
6. پیروی از زمینهسازان برای امام مهدی (ع)، پیش از قیامش
روایات بسیاری از اهلبیت (ع) وارد شده است که قیام زمینهسازانی را پیش از قیام قائم (ع)، بیان میکنند؛ کسانی که مردم را به یاری امام مهدی (ع) فرامیخوانند و انذاردهندگان و بشارتدهندگانی هستند، به قیامت صغری که همان قیام امام مهدی (ع) است، تا حجت را بر مردمان تمام نمایند. حقتعالی میفرماید: (و ما هیچ قومی را عذاب نمیکنیم تا آنگاه که برایشان فرستادهای مبعوث کنیم).
ابوبصیر از امام صادق (ع) نقل کرده است که فرمود: «خداوند، بزرگتر و مُکرّمتر و اعظم از آن است که زمین را بدون امام عادل واگذارد. ابوبصیر گفت: فدایت گردم! چیزی به من اطلاع دهید که موجب آرامش خاطرم باشد. فرمود: ای ابا محمد! مادام که بنیفلان بر تخت سلطنت تکیه زدهاند، امت محمد (ص) فرج و راحتی ندارند. وقتی دولت آنها منقرض شد، خداوند مردی را ظاهر میگرداند که از دودمان ماست و برای امت محمد (ص) نگاه داشته است تا دستور به تقوا دهد و به هدایت رفتار کند و در حکمش رشوه نگیرد. به خدا قسم، من او را به اسم خود و اسم پدرش میشناسم. آنگاه مردی که بنیهای قوی دارد و دارای دو خال سیاه است، بهسوی ما خواهد آمد. او قائم عادل و حافظ امانت الهی است؛ او زمین را پر از عدل و داد میکند، چنانکه فاجران آن را پر از ظلم و ستم کردهاند). (بشارة الاسلام، ص118)
از اباعبدالله، امام صادق (ع)، نقل شده است که فرمود: (خروج سه نفر، خراسانی، سفیانی و یمانی، در یک سال، یک ماه و یک روز است. در میان اینها، پرچمی هدایتگرتر از پرچم یمانی نیست؛ [زیرا] بهسوی حق دعوت میکند). (غیبت طوسی، ص295)
در پایان میگویم، آنچه ذکر شد، برخی از اشارات و راهنماییهای اهلبیت (ع)، برای خروج از فتنهها در آخرالزمان است. از خداوند متعال، مسئلت داریم، توفیق عمل خالص، جهت کسب رضایتش و نجات از فتنهها را نصیبمان کند.
محتوای این مقاله، برگرفته از کتاب شکست منتظران، نوشتۀ شیخ ناظم عقیلی (حفظه الله) است. جهت مطالعۀ کامل این مبحث، به کتاب مذکور، مراجعه نمایید.
پایان.