تواتر مضمون وصیت مقدس
مضمون وصیت مقدس دو موضوع اصلی را شامل میشود: تصریح بر امامان دوازدهگانه و مهدیین دوازدهگانه. متن و تصریح بر دوازده امام از نظر شیعه با ذکر تعداد و اسامی آنها به تواتر ثابت شده و تعداد آنها نیز به تواتر برای اهل سنت ثابت شده است.
آنچه باقی میماند تواتر متن و تصریح بر مهدیین پس از امام مهدی(ع) است و اینکه آیا متواتر معنوی است یا خیر؟ اگر نص بر مهدیین نیز متواتر باشد مضمون یا معنای وصیت در هر دو قِسمش متواتر خواهد بود؛ نص بر امامان دوازدهگانه و مهدیین دوازدهگانه.
روایات و اخبار در نص و اشاره به مهدیین از نسل امام مهدی(ع) متواتر است و در این خصوص در کتاب «چهل حدیث دربارۀ مهدیین و فرزندان قائم» بهتفصیل توضیح دادهام و پیش از آنکه به نقل بخشی از آنها بپردازم، بهتر است به قرائنی پرداخته شود که روایات مهدیین و حجتهایی پس از امام مهدی(ع) را در خود داشته و تأیید میکند و موجب تحقق تواتر با کمترین تعداد ممکن میشود.
قرینۀ اول
روایات مهدیین با اصل ثابتشدۀ مبتنی بر متن قرآن و روایاتِ متواتر، موافق است؛ یعنی با استمرار امامت و اینکه امامت ضرورتی است که بینیازی از آن، هرگز حاصل نخواهد شد. از این اصل نمیتوان چشمپوشی کرد، مگر با دلیل قطعیالصدور و قطعیالدلاله؛ در حالی که ادعای بهپایانرسیدن امامت پس از امام مهدی(ع) با ادلۀ شرعیه که متواتر معنوی است رد میشود و هیچیک از علمای متقدم شیعه و همچنین علمای متأخر مثل شیخ صدوق، شیخ مفید، سید مرتضی و دیگران چنین ادعای را نپذیرفتهاند. ادعای برپاشدن رجعت بلافاصله پس از وفات امام مهدی(ع) نیز ادعایی قطعی و پذیرفتهشده نیست و دلایلی که بر آن ارائه شده از نظر دلالت، مخدوش و ناکافی و با دلایل شرعی که بر خلافت مهدیین بلافاصله پس از پدرشان امام زمان(ع) تصریح دارند، در تعارضاند.
بنابراین از کسی که ادعا میکند امامت پس از امام دوازدهم پایان میپذیرد، دلیلی خواسته میشود که قطعیالصدور و قطعیالدلاله باشد؛ چراکه مدعای او خلافِ اصلِ ثابتشده است؛ یعنی خلاف استمرار امامت؛ اما کسی که به ادامهداشتن امامت پس از امام مهدی(ع) اعتقاد دارد، نیازی به دلیل ندارد ؛ چراکه موافق با اصل است.
روایاتی که بر امامان دوازدهگانه یا به نُه نفر از فرزندان حسین(ع) تصریح میکند و همچنین روایاتی که بر این مطلب دلالت دارد که امام مهدی(ع) آخرین و ختمکنندۀ آنها یا آخرین امام یا خاتم آنها یا خاتم اوصیاست، هیچکدام بر نفی امامت مهدیین از نسل امام مهدی(ع) و نیز به محصوربودن امامت در دوازده امام دلالت قطعی ندارند؛ چراکه تمامیِ این روایات ناظر بر مقام و تعداد امامان دوازدهگانه است هستند که با امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب (ع) آغاز و با محمد بن الحسن العسکری (ع) به پایان میرسد؛ بنابراین امام دوازدهم پایانبخش امامان با این مقام و این تعداد و از این نظر آخرین آنهاست؛ اما این، امامت مهدیین(ع) با مقام و جایگاهی دیگر را نفی نمیکند؛ چنانکه گفته میشود «اثباتچیزی بهمنزلۀ نفیغیر از خود نیست.»
روایت وصیت و دیگر روایات بر جدا و متمایزکردن مقام امامان دوازدهگانه از مقام مهدیین دوازدهگانه صراحت دارد. بسیاری از روایات واردشده تصریح دارد بر اینکه امیرالمؤمنین(ع) خاتم اوصیاست؛ در حالی که به قطع و یقین ثابت شده که پس از ایشان تا روز قیامت اوصیایی دیگری نیز وجود دارند؛ بنابراین «ختمکنندهبودن» از دیدگاه و مقام معینی مطرح میشود و بهطور مطلق نیست.
این مسئله که امام مهدی(ع) ختمکنندۀ اوصیا یا پایانبخش امامان یا آخرین آنهاست نیز از همین دست محسوب میشود؛ یعنی وی پایانبخش ائمۀ دوازدهگانه و آخرینِ آنهاست، نه اینکه بهطورکلی پایاندهندۀ امامت باشد؛ چراکه روایات اهلبیت(ع) بر استمرار حجتها و امامان پس از امام مهدی(ع) تصریح دارد؛
بنابراین روایات مهدیین(ع) موافق با اصل ادامهداشتن امامت است و کسی که مدعی پایانیافتن امامت پس از امام مهدی(ع) است، مخالف این اصل است و برای مدعایش باید دلیلی قطعی ارائه کند.