اساس خانواده، عاطفه و محبت است؛ بدین خاطر گاهی گفتن کلمۀ «دوستت دارم» به همسر، شعلۀ محبت را در درون خانه فروزان میکند و به زندگیها روح و نشاط میبخشد.
دوستی و علاقه، محور و اساس خانواده است و اگر نباشد زندگی، جهنمی سوزان و محیطی سرد و بیروح است؛ البته ابراز دوستی و محبت تنها به گفتن و لفظ نیست، گاهی احترامگذاشتن، نوازشکردن، هدیهدادن و سوغاتخریدن و اینگونه کارها، نشانۀ عشق و دوستی است.
پیامبر اکرم (ص) میفرماید: «اینکه مردی به همسر خود بگوید “دوستت دارم” هرگز از دل همسر بیرون نمیرود.» (بحارالانوار، ج۱۰۳، ص۲۲۸)
اسلام توصیه فراوان به محبت بین زن و شوهر کرده است و از دیدگاه اسلام زن امانت خدا در نزد مرد است.
امام صادق (ع) میفرماید:
«کلّ مَن اشتدّ لنا حبّاً اشتد للنساء حبّاً» «هرکس بیشتر دوستدار ما باشد، به زنها (همسرش) نیز بیشتر محبت میکند.» (بحارالانوار، ج۱۰۳، ص۲۲۷)
در سورۀ روم آیه ۲۱ چنین میخوانیم: (و از آیات خداوندی است که برای شما از جنس خودتان جفتی بیافرید که در کنار او آرامش یابید و میان شما عشق و محبت و مهربانی قرار داد).
همان طور که در آیه ملاحظه میشود ازدواج کارکردهایی دارد که مودت، رحمت، محبت، آرامش از جمله آنهاست.
گاهی گروهی بهجهت عدمتوجه و تأکید بر آثار و برکات ازدواج کارکردهای ازدواج را صرفاً در تأمین نیازهای مادی و غریزی و تولیدمثل و… میبینند؛ به همین خاطر رفتارهای گزنده و ناخوشایندی در نهاد خانواده به وجود میآورند؛
در حالی که اگر ازدواج بهعنوان یک سنت و پیوندی مقدس و دینی باشد ـکه هستـ پیامد حتمی و قطعی آن میبایست عشق و آرامش و همدلی و همسری ، نه خودخواهی و تنش و تلخی و ناآرامی باشد. عجیب این است که گاهی چنین افرادی خود را پیرو قرآن و اهلبیت علیهمالسلام نیز میدانند.
پیامبر گرامی اسلام میزان محبت به همسر را مکمل میزان ایمان به خدا خوانده و تأکید میکنند: «هر بندهای که ایمانش به خدا بیشتر باشد به همسرش بیشتر ابراز علاقه و محبت میکند.»
درباره قدر و قیمت دوستی مرد (شوهر) با زن (همسرش) پیامبر اکرم ص میفرماید: «کلّما ازداد العبد ایماناً ازداد حبّاً للنساء» «هرچه ایمان بنده افزایش یابد عشق وی به زنها (همسرش) بیشتر میشود.» (مستدرک، ج۱۴، ص۱۵)
سید احمدالحسن ع میفرماید: «کسی که میگوید من از شیعیان محمد و آل محمد(ع) هستم، باید به اخلاق آنها آراسته شود و با خانوادهاش و مردم خوشرفتاری پیشه کند.» (پاسخهای روشنگرانه، ج۶، پرسش۵۸۷)
ایشان دربارۀ خانواده فرمودند: «شما و مؤمنین را توصیه میکنم که با زنان و خانوادهتان خوشرفتار باشید، خداوند توفیقتان دهد؛ چرا که نیکویی کردن با همسر مؤمن باعث آسانشدن اموری میشود که در آنها خیر آخرت و دنیا هست، و باعث بسیارشدن رزق میشود و فقر و شر را دفع میکند.
از خداوند برای شما خیر آخرت و دنیا و اصلاح میانتان را خواستارم. خداوند شما را بر هر خیری توفیق عطا فرماید.» (پاسخهای روشنگرانه، ج5، پرسش465)
مهارت مؤثر در همسرداری
محبت و علاقۀ زن و شوهر به یکدیگر از آیات الهی و مقدس است و با ازدیاد ایمان فرد پیوند دارد؛ بنابراین باید از هر امر مشروعی که به تعمیق این احساس کمک میکند یاری جست و از اموری که میان همسران ایجاد کدورت و سردی میکند، اجتناب کرد؛ البته این امر نیازمند کسب مهارتهای گوناگونی است.
پدیدارشدن مهر و محبت، معلول یک سری عوامل است که بعضی از آنها در دست همسر و برخی در اختیار زوج است. آنچه در اختیار زن است، احترام و اهمیتدادن به شوهر، مهیاکردن محیط خانه برای او، همراهی با او در امور مختلف، پرهیز از بحث و مجادلههای بینتیجه، توجه به خواستهای جنسی شوهر و آمادهساختن خود برای او، صداقت و امانت و فداکاری و گذشت، از جمله اموری است که مراعات آن از جانب زن، میتواند در جلب محبت شوهر مؤثر باشد.
اسلام بهمنظور ایجاد علاقه و محبت بیشتر میان دو همسر، به همتایی و برابری آنها سفارش کرده است. در واقع میتوان گفت: مرد و زن اگر از نظر شرایط اعتقادی و اقتصادی، نزدیک به هم باشند و بر اساس صداقت و حُسن اعتماد به همدیگر، زندگی خود را آغاز کنند و در طول زندگی روزمره به آن توجه کافی داشته باشند و آن را رعایت نمایند، خداوند علاقه، محبت و الفت را بین این دو همسر قرار خواهد داد.
سید احمدالحسن ع میفرمایند: «خداوند سبحان را در هر حالتی یاد کن و در هر برخورد و نیکی و تعاملی، خشنودی او (سبحانهوتعالی) را بخواه؛ میخواهد با خانواده و همسرت باشد یا در کارت یا در خیابان.» (صفحه فیسبوک)
پس از انعقاد پیمان ازدواج برای استحکام خانواده و استمرار الفت و علاقه، باید هریک از مرد و زن به روابط میان خود توجه کافی داشته باشند.
احمدالحسن ع میفرمایند:
«امیدوارم با مهربانی و دوستی و اصلاح بین خودتان، با یکدیگر رفتار کنید، شما خانواده هستید و بر شوهر واجب است وظایفش در قبال همسر و فرزندانش با محبت و خرسندی به انجام برساند. بر همسر نیز واجب است که عفیف و دوستدار باشد و با شوهرش رفتاری توأم با نرمی داشته باشد.
من معتقدم بیشتر اوقات زن میتواند خانواده و خانهاش را بسازد و رضایت همسرش را با تأنی و سخن نیکو به دست آورد و به این ترتیب، رضایت خداوند را کسب کند.
بهطور کلی حتی اگر شوهر با خانوادهاش بدرفتاری یا کوتاهی کند، همسر میتواند با او با آسودگی خاطر و مهربانی رفتار کند و به این ترتیب خشنودی و رضایت خداوند سبحان ومتعال را در ابتدا و انتها به دست آورد. آنچه نزد خداوند است، باقی و بالنده است، انشاءالله؛ و نتیجه را در دنیا و آخرت خواهید دید.» (پاسخهای روشنگرانه، ج7، پرسش739)
پس آنچه در ارتباط و محبت و دوستی مورد توجه قرار میگیرد این است که محبت و دوستی باید در راستای محبت به خدا باشد؛ بدین معنا که پروردگار به آن دستور فرموده و اطاعت از دستورات پروردگار، بر بندگان و دوستداران حق، واجب است؛
ازاینرو باید به زن و فرزند نیز محبت نموده و با آنان به نیکی و مدارای در گفتار و کردار و امور عاطفی رفتار کنیم؛ زیرا گامی مثبت برای رسیدن به درجات اخروی و کسب رضایت پروردگار محسوب میشود؛ بنابراین بهتر است سیره و روش معصومین را در همسر داری و محبت، الگوی خود قرار دهیم تا موجب کسب رضایت پروردگار قرار گیرد.