نقش ترکها در آخرالزمان و بلکه در تاریخ اسلام نقش برجستهای است. سلجوقیان، غزنویان، تیموریان، صفویان، عثمانیان، قاجاریان همگی سلسلههای ترکتبار بودهاند. همچنین ترکها بر بنیعباس هم تسلط و نفوذ زیادی داشتهاند. قصد بر این است که به نقش حکومت ترکیه به عنوان تنها حاکمیت ترک خاورمیانه در زمان ظهور بپردازیم.
از امام صادق (علیهالسلام) روايت شده كه فرمود:
«نخستين سپاهى را كه حضرت مهدى تدارک میبیند به سوی تركان گسيل میدارد و پس از شكست آنان و به اسارت درآوردن آنها و به غنيمت گرفتن اموالشان راهى شام میشوند و آنجا را فتح میکنند.» (بشارةالاسلام، ص 185)
لازم است کمی در تاریخ حکومت ترکیه، تنها کشور ترک منطقه، تأمل کنیم.
پس از فروپاشی امپراتوری عثمانی در جنگ جهانی اول، مصطفی کمال، آتاتورک جمهوری سکولاریستی و ناسیونالیستی را بنا نهاد، عشایر و روحانیون را سرکوب کرد و خط عربی را به خط لاتین تغییر داد و حجاب را از سر زنان برداشت.
حکومت ترکیه آنقدر در سرکوب دین پیش رفت که از بسیاری از کشورهای غیرمسلمان هم جلو زد؛ چنانکه تا همین سالهای گذشته حجاب در دانشگاههای ترکیه ممنوع بود.
پس از او تا مدتها حکومت بین احزاب و نظامیان دستبهدست شد. پروفسور نجمالدین اربکان کسی بود که در دهههای 70 تا 90 با تأسیس احزاب رفاه، فضیلت و سعادت به جریان اسلامگرایی در ترکیه قوت بخشید. حزب عدالت و توسعه که مؤسسین آن را شاگردان اربکان تشکیل میدادند از سال 2002 تاکنون قدرت را به دست گرفته است. حزب عدالت و توسعه یک حزب راستگرا محسوب میشود و در اقتصاد، مشی سرمایهداری و در فرهنگ، مشی سنتگرایی و در سیاست خارجی، مشی ناسیونالیسم را در پیش گرفته است. متأسفانه اسلامگرایی در ترکیه امروز تقریباً مترادف سنتگرایی است. در شرایط جنگ سرد، اسلامگرایان با احزاب حاکمِ راست میانه ادغام شدند و به مثابۀ «جبههای علیه کمونیسم و چپ در ترکیه» پا به صحنه گذاشتند.
سه جریان عمده تاریخ معاصر حکومت ترکیه: چپ سکولار (جریانهای سوسیالیستی و کارگری)، راست سکولار (بورژوازی لیبرال) و سنتگرایی اسلامی (ناسیونالیسم و سنتگرایی دینی)
راست سکولار از ابتدای تأسیس جمهوری بر این کشور چیره بود؛ اما در دهۀ 1970 از طرفی جریانات کارگری علیه اختلاف طبقاتی به جنبش درآمدند و از طرفی سیطره نئولیبرالیسم جهانی به رهبری صندوق بینالمللی پول سیاستهای کاپیتالیستی خود را بر جهان دیکته میکرد. لذا جریانات سوسیالیستی توسط خونتای نظامی (دیکتاتوری نظامی) که توسط کودتای 1980 روی کار آمده بودند سرکوب شدند و از طرفی لیبرالها از اسلامگرایی و ناسیونالیسم برای سرکوب سوسیالیسم بهره بردند. این یعنی دو جریان راست و سنتگرا برای از صحنه به درکردن جریان چپ، دستبهدست هم دادند و این در واقع شبیه همان اتفاق زشتی است که در ایران و عراق افتاد و نئولیبرالیسم اسلامی را پدید آورد و چقدر زشت است که نام اسلام نه در کنار مستضعفان، بلکه در کنار بورژوازی سرمایهدار قرار بگیرد و تخم اسلامگریزی را در سینۀ جوانان عدالتخواه بکارد.
در دهههای گذشته طبقهای از بورژوازی اسلامی در ترکیه شکل گرفته که همان اسلامگرایان ثروتمند هستند
بهعنوان مثال فتحالله گولن نویسنده و مروجی مذهبی است که نام پرآوازهای در ترکیه دارد. او که البته در تبعیدی خودخواسته در آمریکا به سر میبرد، جنبش اقتصادی بزرگی را رهبری میکند. توسکن TUSKUN که یکی از بانفوذترین انجمنهای تجاری اسلامگرای ترکیه است، وابسته به جماعت گولن است. جالب است بدانیم که گولن با اینکه به تسامح و دوستی ادیان باور عمیقی دارد، اما از شیعیان و ایرانیان نفرت عجیبی دارد!
همچنین در اقتصاد حکومت ترکیه بین انجمن تجار موسیاد وابسته به سرمایهداران اسلامگرا و انجمن توسیاد وابسته به سرمایهداران سکولار رقابتی در جریان است. امروز اگرچه در اقتصاد، لیبرالهای سکولار دست برتر دارند، اما در سیاست، لیبرالهای اسلامگرا (حزب عدالت و توسعه) دست برتر را دارند؛ زیرا آنها از بدنۀ اجتماعی دین اسلام در میان مردم بهره بردهاند.
پس از پدیدۀ کمالیسم و دینزدایی و پدیده ائتلاف دوباره کاپیتالیسم و اسلامگرایی، پدیدۀ اردوغان به شدت ترکیه را تحت تأثیر قرار داد. اردوغان سیاستبازی قهار و باهوش است که تشنۀ قدرت است و با کاریزما و حیله، فردگرایی را بر ترکیه مسلط کرده است.
او اقتدارگراییاش را از حزب شروع کرد و مخالفانش را از حزب کنار زد؛ سپس همین رفتار را در سیاست داخلی پیاده کرد و با اصلاحاتی همچون تغییر قانون اساسی از نظام پارلمانی به ریاستی، بر قدرت خود در سیاست داخلی افزود. پس از این او گام سوم را برای برپایی هژمونی منطقهای خود برداشت. اگرچه او پشتیبان دیکتاتور دینستیز آذربایجان، الهام علی اف است، اما در منطقه کشور ترکی بهجز آذربایجان وجود نداشت تا در کورۀ ناسیونالیسم بدمد؛ برای همین تز سنیگرایی در برابر هلال شیعی را انتخاب کرد و از جریانات سلفی در سوریه و مصر و… حمایت کرد. قوای نظامی حکومت ترکیه سال گذشته به سمت مرز سوریه و عراق و فرات حرکت کردند.
«دو خروج براى تركان رخ میدهد، كه در يكى از آنها آذربايجان ويران میشود و در خروج ديگر، به جزيره سر میزند كه عروسان حجلهنشین را به وحشت میاندازد. در اين هنگام است كه خداوند متعال مسلمانان را يارى نموده، و قربانى بزرگ خداوند در ميان آنان وجود دارد.» (الملاحم و الفتن، ص32، بحارالانوار، ج52، ص208)
جزيره در حد فاصل بين عراق و سوريه نزديک منطقۀ قرقيسيا قرار دارد.
اردوغان در طول ناآرامیهای سوریه به فکر توسعۀ اراضی کشورش بود؛ اما با مخالفت آمریکا و اروپا مواجه بود. بااینحال بخش وسیعی را اشغال کرد و حتی برای شهر عفرین استاندار تعیین کرد و اینک او تحت عنوان تشکیل «منطقۀ امن» قصد دارد گام بزرگتری بردارد و به شرق فرات هم تجاوز کند.
امام باقر ع به جابر جعفی فرمودند: «…گروهی از منطقۀ ترکها شورش کنند و بهدنبال آن، آشوب روم فرا رسد. آنگاه برادران ترک روی آورده تا در جزیره (شمال عراق) فرود آیند و شورشیان روم از طرف دیگر آمده و در رمله مستقر گردند… .» (الغيبة للنعماني، ص 279، باب 14)
حکومت ترکیه در این کشورگشایی با غربیها اختلاف پیدا میکند.
«زمانی که روم (غرب) و ترک علیه شما به پا خیزند و آنان با یکدیگر نیز درگیر شوند، جنگ و کشتار در جهان رو به افزایش رود.» (المعجم، ج1، ص۳۲۶)
از امیر مؤمنان (علیهالسلام) نقل شده که فرمود:
«رومیان و ترکان، بیدلیل بر شما بشورند، ونیروها علیه شما بسیج گردند و ترکها با رومیان به مخالفت برخیزند، و جنگها در زمین گسترش یابد.» (بحار، ج۵۲، ص۲۰۸)
جنگ با ترکها در روایات دقیقاً در همان منطقهای اتفاق میافتد که امروز اردوغان به آن چشم طمع دوخته است؛ یعنی حواشی فرات و قرقیسیا!
«پس در آن هنگام ترکان و رومیان اجتماع کرده و با یکدیگر به نبرد برمیخیزند و سه پرچم در شام برافراشته میشود. آنگاه سفیانی با آنها میجنگد تا اینکه در منطقۀ قرقیسیا به آنها میرسد.» (ابنحماد، الفتن، ص۱۴۵)
ابنحماد بهنقل از پیامبر ص چنین میگوید: «فرات از کوهی از طلا و نقره پرده برمیدارد؛ سپس بر سر آن جنگ میشود؛ بهطوری که از هر نه نفر، هفت نفر کشته میشود؛ پس اگر آن را درک کردید به آن نزدیک نشوید.» (ابنحماد، الفتن، ص ۲۳۳)
منابع:
اقتدارگرايی اردوغان و حزب عدالت و توسعه و پيامدهای آن در تركيه؛ ابوالحسن خلج منفرد
نولیبرالیسم، ظهور سرمایۀ اسلامگرا و حزب عدالت و توسعه؛ مترجم: مهرداد امامی
برای مطالعه بیشتر درباره نقش کشورهای منطقه در زمان ظهور اینجا کلیک کنید.