قرینۀ چهارم
روایت وصیت پیامبر و روایات مهدیین با این سخن حقتعالی موافق است: (إِنَّمَا أَنتَ مُنذِرٌ وَلِكُلِّ قَوْمٍ هَادٍ) [1] (جز اين نيست که تو فقط بيمدهندهای هستی و هر قومی را رهبری است). این آیه بهصراحت بیان میکند که هر قومی هدایتکنندهای دارد و از آنجا که پس از وفات امام مهدی(ع) نیز قوم و حتی اقوامی باقی خواهند بود، حتماً باید هدایتگرانی هم داشته باشند؛ آنها همان مهدیین و اوصیا از نسل امام مهدی(ع) هستند و روایاتی وارد شده است در خصوص اینکه این آیه را به علی بن ابیطالب(ع) و اوصیای هدایتگر از نسل او تفسیر کردهاند:
۱. محمد بن مسلم میگوید: از امام صادق(ع) از این سخن خداوند عزوجل پرسیدم: (إِنَّمَا أَنتَ مُنذِرٌ وَلِكُلِّ قَوْمٍ هَادٍ) (جز اين نيست که تو فقط بيمدهندهای هستی و هر قومی را رهبری است). فرمود: «هر امامی برای هر قومی در زمانشان هدایتگر است.» [2]
۲. فضیل میگوید از امام صادق(ع) دربارۀ (وَلِكُلِّ قَوْمٍ هَادٍ) پرسیدم. حضرت فرمود: «هر امام هدایتگرِ عصری است که در آن هستند.» [3]
۳. برید بن معاویه عجلی میگوید: به امام باقر(ع) عرض کردم: معنای (إِنَّمَا أَنتَ مُنذِرٌ وَلِكُلِّ قَوْمٍ هَادٍ) (جز اين نيست که تو فقط بيمدهندهای هستی و هر قومی را رهبری است). چیست؟ فرمود: «انذاردهنده، رسول خدا(ص) است و علی نیز هادی، و در هر وقت و در هر زمانی امامی از ما، مردم را به آنچه رسول خدا(ص) آورده است هدایت میکند.» [4]
۴. از امام باقر(ع) دربارۀ این سخن خدا که (إِنَّمَا أَنْتَ مُنْذِرٌ وَلِكُلِّ قَوْمٍ هَادٍ) نقل شده که فرمود: «مراد از مُنذِر، رسولالله(ص) است و در هر زمانی از ما یک نفر راهبر و هادی خواهد بود که مردم را به راه دین پیغمبر خدا هدایت میکند. راهبران بعد از رسول اکرم، علی(ع) و تکتک اوصیا یکی پس از دیگری هستند.» [5]
۵. ابوبصیر میگوید به امام صادق(ع) آیۀ (إِنَّمَا أَنْتَ مُنْذِرٌ وَلِكُلِّ قَوْمٍ هَادٍ) را عرض کردم، فرمود: «بیمدهنده، رسول خدا(ص) و رهبر، علی(ع) است. ای ابومحمد، آیا امروز رهبری هست؟». عرض کردم آری فدایت شوم! همیشه از شما رهبری پس از رهبر دیگری بوده تا به شما رسیده است. فرمود: «خدایت رحمت کند ای ابومحمد! اگر اینگونه بود که وقتی آیهای دربارۀ مردی نازل میشود و آن مرد میمُرد، آن آیه هم از بین میرفت [و مصداق دیگری نداشت] قرآن مرده بود؛ ولی قرآن همیشه زنده است و بر بازماندگان منطبق میشود؛ چنانکه بر گذشتگان منطبق بوده است.» [6]
۶. از امام باقر(ع) دربارۀ گفتۀ خدای تبارکوتعالی (إِنَّمَا أَنْتَ مُنْذِرٌ وَلِكُلِّ قَوْمٍ هَادٍ) نقل شده است که فرمود: «رسول خدا(ص)، بیمدهنده و علی(ع)، رهبر است. به خدا سوگند که مقام هدایت و رهبری از میان ما نرفته و تا ساعت [قیامت] هم در میان ما خواهد بود.» [7]
۷. ابنجریر طبری در کتاب جامعالبیان (ج 13، ص 142) به سند خود از ابنعباس روایت کرده است که هنگامیکه این آیه نازل شد، رسول خدا(ص) دستش را بر سینۀ خود قرار داد و فرمود: «من همان منذر و هشداردهنده هستم؛ و هر قومی هدایتگری دارد.» سپس با دستش به شانۀ علی(ع) اشاره کرد و فرمود: «ای علی، هدایتگر تو هستی. هدایتیافتگان پس از من بهوسیلۀ تو هدایت میشوند.» [8]
۸. حاکم نیشابوری در مستدرکالصحیحین (ج 3، ص 130) به سند خود از علی بن ابیطالب(ع) روایت میکند که دربارۀ آیۀ محل بحث فرمود: «رسول خدا(ص) منذر (هشداردهنده) بود و من هدایتگرم.»
حاکم نیشابوری در ذیل این روایت مینویسد: این حدیث صحیحالسند است؛ اما آن دو نفر (بخاری و مسلم) نقل نکردهاند!
۹. ابن ابیحاتم در تفسیر خود (ج 7، ص 2225، شماره روایت 12152) با سند از امام علی(ع) نقل میکند که فرمود: «هر قومی هدایتگری دارد؛ یعنی هدایتگرشان مردی از بنیهاشم است.» ابن ابیحاتم میگوید ابنجنید گفت: آن شخص بنیهاشمی همان علی بن ابیطالب (رضیاللهعنه) است. [9]
بنابراین هدایتکنندهها برای هر زمان و برای هر قومی، از فرزندان علی بن ابیطالب(ع) هستند تا روز قیامت و این بهطور کامل با وصیت رسول خدا(ص) و روایات مهدیین موافق است؛ اما کسی که مدعی است رجعت بلافاصله پس از امام مهدی(ع) خواهد بود دلیلش استوار نیست و با روایاتی که بر بِلافصلبودن حکومت مهدیین پس از وفات پدرشان امام مهدی(ع) دلالت قطعی دارد در تعارض است؛ چنانچه توضیح این مطلب گذشت.
کتاب «تواتر اخبار در استمرار امامت بعد از صاحبالزمان»، بهقلم شیخ ناظم عُقیلی
————-
1. رعد، 7.
- 2. کمال الدین و تمام النعمة، ص 667.
- 3. کافی، ج 1، ص 191.
- 4. کمال الدین و تمام النعمة، ص 667.
- 5. کافی، ج 1، ص 191 و 192.
- 6. کافی، ج 1، ص 192.
- 7. کافی، ج 1، ص 192.
- 8. ابنحجر عسقلانی در کتاب فتح الباری، ج ۸، ص ۲۸۵ میگوید: این حدیث با سند حَسَن روایت شده است.
- 9. طبرانی در المعجمالاوسط، ج ۲، ص ۹۴ و ج ۵، ص ۱۵۳ تا ۱۵۴ این حدیث را آورده است.
مسند احمد بن حنبل ج ۱، ص ۱۲۶.
احمد محمد شاکر در تعلیق و حاشیۀ خود بر کتاب مسند احمد (ج ۲، ص ۴۸ و ۴۹) این روایت را تصحیح کرده است و میگوید: «سندش صحیح است. مطلب بن زیاد بن ابیزهیر ثقفی کوفی، ثقه است؛ چون احمد و ابنمعین و دیگران او را توثیق کردهاند و بخاری در کتاب الکبیر (ج۸، ص2، ح4) احوال او را ذکر کرده و هیچ مذمت و عیبی دربارۀ او نگفته است … و این حدیث از اضافات عبدالله بن احمد است.».
هیثمی در مجمعالزوائد، ج ۷، ص ۴۱ دربارۀ این روایت گفته است: «عبدالله بن احمد و طبرانی در المعجمالصغیر و المعجمالاوسط آن را نقل کردهاند و رجال و راویان مسند احمد همگی ثقه (معتبر و معتمد) هستند.