عاشورا، قصۀ روایت‌نشده
قسمت پنجم

چرا عباس(ع) آب را رها کرد و ریخت؟!

در روز عاشورا در کربلا، حضرت عباس(ع) وارد شریعه شد و دست زیر آب برد تا از آن بنوشد. اما به یاد لبان خشکیدۀ امام حسین و اهل‌بیتش افتاد و آب را از دستش برگرداند و در همین حال مشک را از آب پر کرد تا اهل‌بیت و فرزندان اهل‌بیت پیامبر(ص) را سیراب کند.
چرا حضرت عباس(ع) از نوشیدن آب منصرف شد؟ در صورتی که می‌توانست آب بنوشد تا برای مبارزه با دشمنان قدرت بیشتری داشته باشد…

1- عباس آب را رها می‌کند

شیخ رحیم شکری:
تاریخ دربارهٔ حضرت عباس(ع) برای ما چنین روایت می‌کند: «حضرت عباس(ع) مشک را برداشت و روانهٔ رود فرات شد و با اسب وارد رود شد. سپس دست‌هایش را به‌سوی آب دراز کرد و خنکی آب را در دستش حس کرد و خواست بنوشد. جگرش مثل زغال گداخته بود. آب را برداشت، ولی به یاد تشنگی امام حسین(ع) افتاد و آب را از دستش رها کرد.»

شیخ احمد خالدی:
ممکن است بگویند: «اگر حضرت عباس(ع) این قدم را برمی‌داشت [آب می‌نوشید]، ممکن بود نتیجهٔ دیگری رقم بخورد.» خیر، این احتمال من و شماست.

2- ساقی لب‌تشنگان

اما وقتی به مضمون روایات مراجعه می‌کنید می‌بینید که اباالفضل(ع) ساقی لب‌تشنگان نامیده می‌شد، چرا؟ زیرا بیش از هفت الی هشت بار و شاید هم ده بار برای خانواده حسین سقایت نموده و آب آورده بود و سقّا نام گرفته بود. برای خانواده و کودکان آب آورده بود. بلکه هر بار که حضرت عباس به‌سمت سپاه دشمن هجوم می‌برد و می‌رفت تا آب بیاورد، تعداد زیادی از آنان را به هلاکت می‌رساند. حتی در بعضی از احادیث آل‌محمد(ع) چنین آمده که امام حسین(ع) به حضرت عباس(ع) فرمود: «برادرم اباالفضل، اگر وضع این‌گونه پیش برود هیچ‌کس وجود نخواهد داشت که بتواند ما را بکشد.» اسرار زیادی در این مسئله نهفته است و ابعاد بزرگی دارد. امام حسین(ع) از همان اولین روزی که از مکه خارج شد کشته شد، همان روز بود که او کشته و خانواده‌اش اسیر شد، و اباالفضل با دستان بریده به شهادت رسید، و آن فجایع در کربلا رخ داد. همان روزی که در مکه خطبه خواند و فرمود:
«گویی می‌بینم که بدنم توسط گرگ‌های بیابان قطعه‌قطعه می‌شود.»
امام حسین همان روز کشته شد.

3- عباس آب را رها کرد و از قرآن برگرفت

شیخ رحیم شکری:
سید احمدالحسن دربارهٔ حضرت عباس(ع) بیان می‌کند:
«امام حسین(ع) در کربلا با منیت رویارو شد، و دلاور این رویارویی بعد از امام حسین(ع) اباالفضل العباس(ع) بود -یعنی دومین نفر پس از امام حسین -.و بهترین فرد در میدان مبارزه حضرت عباس بود، آن هنگام که آب را رها کرد و [به‌جای آن] از قرآن جرعه‌ای برداشت، در حقیقت جرعه‌ای از علم برداشت. حضرت عباس(ع) عالم بود، او از علمای آل‌محمد (ع) بود، او عارف بود.»
شیخ احمد خالدی:
حضرت عباس(ع) آب را از دست خود رها کرد و به‌جای آن از قرآن جرعه‌ای برداشت؛ یعنی به‌جز حسین (ع) همه‌چیز را رها کرد. یعنی اگر قرار بود چیزی حضرت عباس(ع) را به‌اندازهٔ بند انگشتی از امام حسین(ع) دور کند، حضرت عباس(ع) آن را نمی‌خواست.

4- آنان دیگران را بر خود مقدم می‌دارند، گرچه خود نیز به آن احتیاج داشته باشند

شیخ رحیم شکری:
قرآن کریم می‌فرماید:
(آنان دیگران را بر خود مقدم می‌دارند، گرچه خود نیز به آن احتیاج داشته باشند).
حضرت عباس(ع)، امام حسین(ع) را بر نفس خود ترجیح داد، هرچند خود نیز به آب نیاز داشت. و می‌توانست آب بنوشد و اگر این کار را می‌کرد هیچ سرزنشی هم متوجه او نبود؛ چون اگر آب می‌نوشيد برای نبرد نیرو می‌گرفت، اما او در آن لحظه خواست در حق برادرش امام حسین(ع) فداکاری و با او هم‌دردی کند. به ‌همین خاطر او مصداق این آیه شد:
(آنان دیگران را بر خود مقدم می‌دارند، گرچه خود نیز به آن احتیاج داشته باشند).
اینجاست که سید احمدالحسن می‌فرماید:
«و چه احتیاجی احتیاج عباس(ع) بود؟ و ایثار او چه ایثاری بود؟ آیا ایثار بود یا اینکه امری است که کلمات از وصف آن عاجز است؟ یعنی انسان نمی‌تواند ایثار و فداکاری عباس(ع) را در حق حسین(ع) توصیف کند.»

5- ایثار حقیقی بر منیت پیروز شد!

حسین ماجدی:
سخن دربارهٔ ایثار و ازخودگذشتگی است، اما ما از ایثار نزدیکان که عامل ژنتیکی دارد سخن نمی‌گوییم. همچنین از ایثار متقابل هم صحبت نمی‌کنیم که آن هم می‌تواند عامل ژنتیکی داشته باشد. همچنین از ایثاری که به‌خاطر شهرت است و آن هم برخاسته از عامل ژنتیکی است صحبت نمی‌کنیم. همچنین از ایثاری که مثل یک عادت فرهنگی در جامعه است نیز صحبت نمی‌کنیم.

شیخ رحیم شکری:
حضرت عباس(ع) نزد خداوند مقام والایی دارد، به ‌همین خاطر خداوند در قیامت به‌جای دو دست بریدهٔ وی به او دو بال خواهد داد که با آن همراه با ملائکه پرواز خواهد کرد.
حضرت عباس(ع) در این موضع، بزرگ‌ترین پیروزی را رقم زد. او پیروزی‌ای را رقم زد که از همهٔ انسان‌ها خواسته شده، یعنی پیروزی بر منیت، و معنای واقعی ایثار را نمایان نمود، آن هم علی‌رغم نیازی که خود داشت.
امام حسین(ع) در کربلا با منیت رویارو شد، و دلاور این رویارویی بعد از امام حسین و بهترین فرد در میدان مبارزه عباس بن علی بود، آن هنگام که آب را رها کرد و [به‌جای آن] از قرآن جرعه‌ای برداشت.
«و چه احتیاجی احتیاج حضرت عباس (ع) بود؟ و ایثار او چه ایثاری بود؟ آیا ایثار بود یا اینکه امری است که کلمات از وصف آن عاجز است؟!»

ویژه نامه محرم

دانلود تمامی شماره های هفته نامه زمان ظهور