بسیاری از تشکیککنندگان بنا را بر این گرفتهاند که اسلام و پیامبر حجاب را بر بانوان واجب کرده و این ظلم به بانوان و محدودکردن آزادی آنان است؛ به این معنا که سادهترین حقوق آنان برای کارهای شخصی را سلب کرده است، در حالی که مفروض آن است او با انتخاب خودش این را انتخاب کند بدون هیچ اجبار و زوری که از سمت دیگری باشد، چه دینی و چه غیردینی!
در این سلسلهمقالات، تلاش داریم بهشکل تطبیقی، شبهات تشکیککنندگان به دین نسبت به مسئلۀ حجاب را مطرح کنیم و به آن پاسخ بدهیم. همچنین نظرات مراجع تقلید دربارۀ محدودۀ حجاب را میآوریم و نظر صحیح را ـکه نظر سید احمدالحسن استـ بیان خواهیم کرد.
- شبهه از آنجایی آمده که هرگونه محدودیت را ظلم میداند و این رد میشود، و چنین فرضی بهصورت مطلق قطعاً نادرست است؛ وگرنه قوانینی که زندگی ملتها را در کشورهای مختلف در یک حرکت مشخصی اداره میکند، بیمعنا میشود. قوانین با اینکه دارای محدودیت برای خیلی از آزادیها و رفتارها هست، اما بدون شک هیچ عاقلی شک نمیکند که لازم است وجود داشته باشد و اجرا شود تا زندگانی به بیبندوباری ویرانگر تبدیل نشود و زندگی و حفظ زندگی بزرگوارانه برای همۀ انسانها از بین نرود.
- اسلامی که پیامبر (ص) آورده است یک سیستم عقایدی و تشریعی و اخلاقی کامل است و صحیح نیست یک جزء از آن زیر ذرهبین قرار داده شود و مورد نقد قرار بگیرد؛ طوری که بدون در نظر گرفتن نظر دین الهی برای آن جزء و شناخت طرحهای پیرامون آن باشد. حجاب بانوان هم بهعنوان یک مسئلۀ شرعی از این چارچوب خارج نیست. بانوان بهرغم آنکه از جهت ارزش انسانی و قرارگرفتن در مسابقه برای رسیدن به بالاترین درجات قرب الهی کاملاً با مردان مساوی هستند و همین طور مانند آقایان مکلف هستند (یعنی هر مرد و زنی ـ بدون در نظر گرفتن جنسیتـ استعداد آن را دارد که تکالیف الهی را برعهده بگیرد)، ولی تمامی اینها به این معنا نیست که بانوان در هر چیزی با آقایان مساوی هستند. کارهایی برای آقایان اجازه داده شده که بانوان چنین اجازهای ندارند و برعکس آن هم وجود دارد و این جوازها بهصورت تصادفی و بیهوده نیست ـهمان طور که بعضی اینگونه متوهم شدهاندـ بلکه این احکام مربوط به مسئولیتها و وظایف و نقشهایی است که انتظار میرود هرکدام از بانوان و آقایان انجام دهند و هرکس با توجه به قابلیت روحی و بدنی که طبق آن خلق شده و از جهت دین الهی درست است اقدام به انجام این وظایف کند.
- در اسلام و آموزههای پیامبر اگر دربارۀ حجاب بانوان صحبت میشود، منظور فقط پوششی نیست که بانوان بر سرِ خود میگذارند تا موها و بالاتنه مثل گردن را بپوشانند. منظور مطلق، پوشش مادی و معنوی است که او را حفظ میکند و در افزایش عفت و حیای او تأثیر دارد. این کار باعث میشود، برآمدگیها و محاسن و زیباییهای او بهصورت عمومی واضح و نمایان نباشد تا در برخورد با مردانی که نفْس ضعیفی دارند، دچار هتک حرمت و تعدی نشوند؛ و اگر کسی به متنهای دینی مراجعه کند، میبیند اهدافی که اسلام بهدنبال آن است، پاکماندن از آلودگی و پاکدامنی و افزایش سطح طهارت معنوی است و در هرگونه رفتار بانوان با آقایان قوانینی دربارۀ لباس و تکلم و نگاه و… ثبت شده که همه شاهد بر این موضوع است؛ ولی همۀ اینها به این معنا نیست که اسلام تکلم بانوان با آقایان یا نگاهکردن را منع میکند یا اینکه مثلاً فقط یک لباس مشخص و نه لباس دیگری را واجب کند ـچنانکه بعضی اینگونه متوهم شدهاندـ بلکه تنها کاری که پیامبر لنجام داد، این بود که یک سیستم احکامی را قانونگذاری کرد تا روش ارتباط بین دو جنس مخالف (بانوان و آقایان) ضابطهمند باشد و روش جذب ژنی که بین آن دو رد و بدل میشود، از طریق جایز و غیرجایز آن باشد تا طبق روشی قانونمند و منظم باشد و هردو جنس بر پاکیزگی و طهارت و پیشرفت انسانی ـکه باعث میشود از بقیۀ موجودات زنده متفاوت باشندـ باقی بمانند.
مصونیت و حفاظت از بانوان برای آن است که دست پلید بهراحتی به او تعدی نکند، یا آنکه با او طوری رفتار نشود که تنها یک موجودی است که برای ارضای نیاز جنسی مذکر خلق شده است و نه هدف دیگر. غالب مردان اگر بدون تهذیب و ضابطه باشند، اینگونه دیدگاهی نسبت به زنان دارند؛ بنابراین در مصونیتماندن بانوان به نظر اسلام و پیامبر بزرگوار، امر بسیار مهمی است.
بهصورت کلی میخواهیم بیان کنیم: اسلام و پیامبر گرامی اگر حجاب را بر زنان واجب میکند و مانع از مکشوفکردن بدن و زینت او در برابر مردان میشود ـالبته بهغیر از چیزهایی که ذکر شدـ بهخاطر پوشش قسمتهای تحریککننده، در حد امکان است تا سهمی در کاهش روند استراتژی ژنهای مردانه داشته باشد و طوری نشود که ژن در تمام مدت فعال و فروزان شود و به حدی برسد که مؤنث در نظر مرد فقط کالایی باشد برای ارضای جنسی در هر زمان و به هر صورتی و با هر روشی!
مجذوبشدن مذکر به مؤنث ـبدون شکـ یک حرکت ژنی حیوانی است و ژنها آن استراتژیها را در مغز مرد و زن ساختهاند؛ برای همین اصلاً ترس و اشکالی نیست اگر این استراتژی مذکور ضعیف شود و از بین برود؛ چون ژنی و ارثی است و نفْس ژنِ مسئول این استراتژی، بازنشسته نمیشود و حجاب و پوششی که پیامبر واجب کردند، در واقع روند کاری و استراتژی ژنها را در یک نظام قانونمند قرار داده است. این ژنها برای جنس مذکر ساخته شده و تکامل بیولوژیکی آنها را در مغزها تثبیت کرده است، و این قانونمندی به صورتی است که گرامیداشت و ارزش انسانی مؤنث بهشکل بزرگتری انجام شود و هدف از آن بههیچوجه سرکوب اثر ژنی مسئول روند تولیدمثل بشری بهصورت کامل نیست.
در قسمت بعدی، به شکلی جزئی به این مسئله میپردازیم تا موضوع برای همگان بهروشنی واضح شود و پرسشهای ذهن ما، پاسخ مطلوبی برای خود بیابد.
ادامه دارد… .
بهقلم علی تهرانی