دفاع از قرآن

به قلم: میعاد مسعودی

خداوند در قرآن می‌فرماید:
(وَمِنْ كُلِّ شَيْءٍ خَلَقْنَا زَوْجَيْنِ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ) (و از هرچیزی جفت آفریدیم؛ باشد که شما عبرت بگیرید). [۱]

شاید از ظاهر آیه برداشت شود که منظور از اینکه همه‌چیز جفت آفریده شده، از لحاظ جنسی یعنی مذکر و مؤنث بودن است… .
با پیشرفت علم زیست‌شناسی متوجه شدیم که جنس نر و ماده حتی در گیاهان هم وجود دارد و گرده‌افشانی و به وجود آمدن دانۀ قابل رشد در تولیدمثل جنسی گیاهان، مستلزم لقاح دو گیاه نر و ماده است.

همین امر موجب شد برخی مسلمانان این آیه را مرتبط با جفت بودن جنسی همۀ موجودات برداشت کنند و این آیه را معجزه‌ای جلوه دهند که حدود هزار و چهارصد سال پیش خداوند به آن اشاره کرده است؛ اما موضوع به همین‌جا ختم نمی‌شود؛ با مطالعات دانشمندان بر روی جانداران ثابت شده که جفت بودن از لحاظ جنسی (نر و ماده) برای برخی از موجودات صادق نیست و این ادعا کاملاً رد می‌شود؛ برای مثال:
باکتری‌ها و برخی جلبک‌ها به‌صورت جنسی تکثیر نمی‌شوند و داشتن «جفت» برای آن‌ها معنایی ندارد! یا به‌عنوان مثال در کلونی زنبور عسل، یک ملکه و زنبورهای نر و زنبورهای کارگر ماده وجود دارند و… .

حال، مخالفان دین از این دادۀ علمی علیه قرآن استفاده کرده و به‌زعم خود اشکالی جدی به آن وارد می‌کنند.

اگر به عقب بازگردیم و از اساس این اشکال را بررسی کنیم می‌بینیم این تفسیر از آیۀ قرآن و کلمۀ «جفت» برداشتی شخصی بوده و کسانی که این آیه را این‌گونه تفسیر می‌کنند هیچ سند معتبری برای ادعای خود ندارند.
طبیعتاً با روشن شدن معنای «آفرینش به‌صورت جفت» این مسئله حل خواهد شد.

 

معنای «جفت» و منظور قرآن کریم از به کار بردن آن

معنایی که اشکال‌گیرنده از «جفت» برداشت کرده، مفهوم جنسی «نر و ماده» و نیز رویکرد تعامل انفرادی است؛ یعنی مخلوقات را به‌صورت تک‌به‌تک در نظر گرفته و صرفاً دید مادی‌گرا داشته است.

دکتر علاء سالم در توضیح این مسئله آورده است:
«اصطلاح “زوج بودن” یا “جفت بودن” از نظر لغوی به‌معنای همراه، همسر، شریک، مصاحب و هم‌نشین به‌صورت مشابه یا مخالف است؛ از همین رو در خصوص دو عدد پرتقال اصطلاح یک جفت به کار می‌‌رود و همین‌طور در خصوص زوج نر و ماده و دربارهٔ موجودات تک‌سلولی و چندسلولی نیز اصطلاح زوج به کار می‌رود، و نیز در خصوص مخلوق مادی و مخلوق مجرد، همین‌طور دربارهٔ آسمان و زمین، هستی و نیستی، نور و ظلمت، علم و جهل، خیر و شر، عدد زوج و عدد فرد، اخلاق پسندیده و نکوهیده، شیرینی و تلخی، گرما و سرما و… دیگر موجودات شبیه یا مخالفِ یکدیگر که قابل شمارش نیستند، چه مادی و چه مجرد از ماده؛ در خصوص تمام این‌ها اصطلاح زوج بودن یا جفت بودن به کار می‌رود.

جفت بودن به‌معنای کلی‌اش در برابر «یگانگی» به‌عنوان یک مفهوم قرار می‌گیرد که هیچ مصداق واقعی خارجی غیر از خداوند سبحان ندارد؛ خداوندی که در متون دینی به اینکه «احد، فرد، وتر، نور لا ظلمة فيه» «يكتاست یگانه است، یکی است و نوری است بدون ظلمت» توصیف شده است؛ در نتیجه وقتی قرآن می‌فرماید:
﴿وَمِنْ كُلِّ شَيْءٍ خَلَقْنَا زَوْجَيْنِ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ) (و از هرچیزی یک جفت آفریدیم؛ باشد که شما عبرت بگیرید)، در بیان ماهیت عوالم خلقت با تمام مخلوقاتی که در آن‌ها قرار دارند در نهایتِ درستی سخن می‌گوید. هیچ یکتایی و یگانگیِ واقعی به هیچ صورت در عوالم مخلوقات وجود ندارد، و تمامی عوالم خلقت با هرچه در آن‌هاست با زوج بودن و مرکب بودن توصیف می‌شوند.»[۲]

در حقیقت وجود تمام موجودات (غیر از خداوند) حادث است؛ یعنی قبلاً وجود نداشته و از نیستی به وجود آمده‌اند؛ براساس پژوهشی که در نشریۀ «Nature» آمده است یکی از محققان به نام «کریستین اسمورا» می‌گوید: «تمامی بررسی‌های ما نشان‌دهندۀ یک تقارن کامل بین ماده و پادماده است و به همین علت کیهان نباید واقعاً وجود داشته باشد. یک جایی در این میان باید یک عدم تقارن وجود داشته باشد، ولی ما اصلاً نمی‌توانیم بفهمیم که تفاوت در کجاست. منبع شکست تقارن چیست؟» [۳]

در نتیجه زمانی‌ که وجود چیزی از نیستی باشد، پس در حقیقتِ وجودی‌اش، یک وجود دوگانۀ مرکب دارد؛ یعنی وجودی است که نیستیِ خودش را به‌همراه دارد و تشکیل شده از «نور و ظلمت» و هیچ‌چیزی در تمامی عوالم مخلوقات از این قاعده مستثنا نیست.
امام رضا (ع) در توصیف خداوند سبحان می‌فرماید:
«موجود است [اما] نه بعد از نیستی…؛ از اینکه جهازهای حس و شعور را پدید آورده است می‌توان فهمید او خود اعضا و دستگاه‌هایی این چنین ندارد. از تضادی که بین موجودات برقرار کرده دانسته می‌شود او ضدی ندارد. از مقارنه‌هایی که بین ایشان ایجاد کرده شناخته می‌شود وی قرینی ندارد. 
میان نور و ظلمت، وضوح و ابهام، خشک و تر، گرما و سرما، تضاد برقرار ساخته است. بین طبیعت‌های متضاد الفت انداخته و طبایع بیگانه را به هم پیوند داده است. دورها را به یکدیگر نزدیک و نزدیک‌ها را از هم دور ساخته است؛ و این همان سخن حق‌تعالی است که می‌فرماید: 
(وَمِنْ كُلِّ شَيْءٍ خَلَقْنَا زَوْجَيْنِ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ) (و از هرچیزی یک جفت آفریدیم؛ باشد که شما عبرت بگیرید).
 پس میان قبل و بعد تفاوت ایجاد کرد تا دانسته شود قبلی بعد از او نبوده و بعدی پس از او نیست… .» [۴]

اینکه بدانیم هیچ مخلوقی از خاصیت زوجیت مستثنا نیست، برای پاسخ به این برداشت اشتباه اشکال‌گیرنده کفایت می‌کند.
پس موجود تک‌سلولی در مقابل موجود پرسلولی، همچنین زنبورها از ملکه تا زنبور کارگر و تمام گیاهان و جانداران از سیطرۀ قانون زوجیت (با توصیفی که بالاتر بیان شد) خارج نمی‌شوند.

منابع:

۱. ذاریات، ۴۹.
۲. دکتر علاء سالم، دفاع از قرآن، ص ۱۶۶ و ۱۶۷.
۳. https://www.sciencealert.com/scientists-have-concluded-that-the-universe-shouldn-t-really-exist
۴. کلینی، کافی ۱۳۹/۱.

 

 

دانلود تمامی شماره های هفته نامه زمان ظهور