معنای حرف مقطعه «ص» در قرآن چیست؟

سؤال 522: معنای «ص» در قرآن چیست؟ آیا «ص» نام رودخانه‌ای در بهشت است؟
پاسخ سید احمد الحسن (ع): بسم الله الرحمن الرحیم؛ و الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی محمد و آل محمد الائمه و المهدیین و سلم تسلیما.

خدای متعال می‌فرماید: «ص وَالْقُرْآنِ ذِي الذِّكْرِ»؛ «صاد، سوگند به قرآن شریف صاحب اندرز». (سوره ص 1)
«ص» یکی از حروف مقطعه است و به یکی از ائمه (ع) اشاره دارد. من پیش‌تر این موضوع را بیان کرده‌ام که هر حرف از حروف مقطعه به یکی از معصومین (ع) اشاره می‌نماید.

همچنین «ص» نام رودخانه‌ای در بهشت است؛ رودخانه‌ی آب حیات و علم که دل‌ها و ارواح را زنده می‌گرداند و اگر خداوند در این عالم تجلی و ظهور و جوشش برای آن اراده فرماید، سبب حیات بدن‌های مرده نیز خواهد شد؛ همان‌طور که برای ماهی موسی و یوشع (ع) هنگامی‌که آن را در نزدیکی عبد صالح فراموش کردند، حاصل شد.

تراوش آب حیات یا علم که در آن لحظه در نزدیکی ماهی ظاهر شد، حیات ماهی را به دنبال داشت؛ لذا ماهی راه دریا پیش گرفت و در آب، روان شد. همچنین این اتفاق خود نشانه و علامتی برای موسی (ع) بود که از طریق آن توانست عبد صالحی که با جوشش حیات و رود حیات و علم، دل‌ها را زنده می‌گرداند بشناسد.

این نهر، ‌نهر علم و زندگانی‌، به‌خصوص و به‌طور واضح در امام صادق (ع) تجلی و بروز یافت و خدا چنین اراده فرمود که از طریق آن حضرت، علم آل محمد (ع) منتشر و بین مردم پراکنده گردد. لذا حرف «ص» به امام صادق (ع) اشاره می‌نماید.

علم و معرفت، به‌طور خاص ثمره‌ یقین و صبر است. خدای متعال می‌فرماید: «وَجَعَلْنَا مِنْهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا لَمَّا صَبَرُوا وَكَانُوا بِآيَاتِنَا يُوقِنُون»؛ «از میان آن قوم پیشوایانی پدید آوردیم که چون صبوری پیشه کردند و به آیات ما یقین داشتند، به فرمان ما به هدایت مردم پرداختند». [سجده/۲۴] بنابراین، این حرف به صبر نیز اشاره دارد. (جواب المنیر سؤال 522)