حج، معدن شعائر الهی

فردی به امیرالمؤمنین(ع) عرض کرد: آيا پروردگار خود را ديده‌اى‌؟ فرمود: واى بر تو! من كسى نيستم كه خداى ناديده را عبادت كنم. عرض كرد: يا اميرالمؤمنين، چطور او را ديدى‌؟ فرمود: واى بر تو! ديده‌هاى ظاهر او را نديده‌اند؛ ولى دل‌های باطن و باايمان واقعى او را ديده‌اند… . (کافی، ج۱، ص ۱۳۸)
واقعاً مبارزه با خرد و تعقل است که فردی بدون اینکه معنای چیزی را متوجه شود، فقط آن را تکرار کند و بدون اینکه بداند این حرکت چه معنایی دارد، بارها عزم و اراده پیدا کند تا آن عمل را تکرار نماید.

کسی که به حج می‌رود، اگر نداند که این حج و قصدش به سمت کجاست، کار بیهوده‌ای انجام می‌دهد که در هر مکان دیگری نیز می‌توانست آن را انجام دهد.
خداوند عالم را شکرگزاریم که از طریق حجتش، حقیقت دین را به همۀ ما تعلیم داد و حج خانۀ خدا را که حقیقت توحید در آن جاری است برای همگان تفسیر نمود و حقیقتاً چه زیبا فرمود که «من مات و لم یعرف امام زمانه مات میتة جاهلیة» «هرکس بمیرد و امام زمان خود را نشناسد به مرگ جاهلیت مرده است.» بنابراین اعمالش از روی جهالت بوده و مفهومی نداشته است.

سید احمدالحسن (ع) وصی و فرستادۀ امام مهدی (ع) و یمانی موعود، حقیقت بزرگ‌داشتن شعائر را برایمان بیان فرمودند.

شخصی از ایشان پرسید که تفسیر « شعائر الله » ( شعائر خداوند ) در این آیۀ کریمه چیست؟

(ذلِکَ وَ مَنْ يُعَظِّمْ شَعائِرَ اللهِ فَإِنَّها مِنْ تَقْوَي الْقُلُوبِ) (آری، کسانی که شعائر خدا را بزرگ می‌شمارند کارشان نشان پرهيزگاری دل‌های آن‌هاست). (حج، ۳۲)

ایشان علیه‌السلام در پاسخ فرمودند:

شعائر خدا همان دلایل خداوند سبحان و متعال هستند که از جملۀ آن‌ها، صفا و مروه است؛ چراکه در بین آن‌ها قدرت خداوند برای آدم و حوا و ابراهیم و هاجر (ع) و در نهایت برای تمامی مردم تجلی یافت. برای ابراهیم و هاجر با چشمۀ زمزم تجلی یافت و برای آدم و حوا وقتی آدم بر روی کوه صفا قرار گرفت و حوا بر روی کوه مروه و با آمیختن این دو کوه، آدم و حوا، حیات انسانی بر روی این زمین جریان یافت؛ همان‌گونه که بعدها چشمۀ زمزم جاری شد.

در حج، شعائر خدا، بزرگ داشته می‌شود و با این بزرگداشت، به قدرت خداوند در قلب انسان تعظیم می‌شود. از جمله شعائر خداوند، کوه عرفات و مشعرالحرام و آثار انبیا و فرستادگان و اوصیا (ع) است که خودِ آن‌ها (انبیا و اوصیا) بزرگ‌ترین شعائر الهی هستند و با ذکرشان بزرگ‌ترین شعائر خداوند سبحان و متعال تعظیم و تجلیل می‌شوند.
این‌ها شعائر نامیده می‌شوند؛ چراکه انسان مؤمن از طریق آن‌ها قدرت خداوند را در قلبش احساس می‌کند.
(پاسخ‌های روشنگرانه، جلد ۲، پرسش ۶۱)

قدرت خداوند از طریق فرستادگانش نمایان می‌شود و عظمت ایستادگی و صبوری‌ای که از خود نشان دادند تا حاکمیت خداوند را در هستی فریاد بزنند. آری این فرستادگان هستند که همگی در طواف کعبه همگان را به سمت خداوند سبحان و متعال و آفریدگارشان حرکت می‌دادند و حقیقت زندگی در این عالم را به آن‌ها نشان می‌دادند.

سید احمدالحسن(ع) در کتاب متشابهات، جلد ۲، پرسش۴۰ در تفسیر همین آیه و آیه (ذَلِكَ وَمَن يُعَظِّمْ حُرُمَاتِ اللهِ فَهُوَ خَيْرٌ لَّهُ)(حج، ۲۹) (همچنين هر‌کس حرام‌های الهی را گرامی بدارد، برايش بهتر است) فرمودند:

حرام‌های خدا و شعائر خدا، همان حجت‌های خداوند سبحان و متعال بر خلق است. (پایان سخن ایشان (ع))

خوشا به حال کسانی که در تاریکی‌های ظلمانی این عالم نور الهی را پیدا کردند و با شناخت و معرفت نسبت به حجت‌های الهی که ساده‌تر از آن چیزی که فکر می‌کنیم در بین مردم آمدند ولی کسی ایشان را درک نکرد، راه رسیدن به نور را آموختند و ملکوتی شدند و مائده‌های آسمان در مقابل دیدگانشان گسترانده شد.