شکی نيست که منافق به مراتب خطرناکتر از کافر است؛ زيرا کافر، کفر خود را عَلَنی کرده و به دشمنی شهرت يافته؛ اما منافق در پشت چهرهی به ظاهر مؤمن خود بهعنوان دشمن به کمين مینشيند (و دشمنی به تأکيد دارای مراتبی است و هر کدام بر حسبش).
- رسول الله (ص) فرمودند: (انّي لا اَتَخَوَّفُ علي اُمّتي مؤمناً و لا مشرکاً، فامّا المؤمنُ فَيحْجُزُهُ ايمانُهُ و اما المشرکُ فَيقْمَعُهُ کُفْرُهُ، ولکن اَتَخَوَّفُ عليکم منافقاً عَليمَ اللسان، يقولُ ما تَعْرِفُونَ و يعملُ ما تُنْکِرُون).
«من هرگز بر امتم از سوی مؤمن و مشرک بيمناک نيستم؛ مؤمن را ايمانش باز میدارد و مشرک را کفرش ریشهکن میسازد. ليکن نگرانی و بيم من بر شما از سوی منافق دانا زبان است که میگويد آنچه را میشناسيد و عمل میکند آنچه را نمیشناسيد.»
لذا منافق ظاهری آراسته اما باطنی ناپسند دارد و با کلام خوب و خوی نرم ديگران را فريب میدهد؛ و خداوند میفرمايد: (وَ إِذَا لَقُواْ الَّذِينَ آمَنُواْ قَالُواْ آمَنَّا وَإِذَا خَلَوْاْ إِلَى شَيَاطِينِهِمْ قَالُواْ إِنَّا مَعَكْمْ إِنَّمَا نَحْنُ مُسْتَهْزِؤُونَ * اللّهُ يَسْتَهْزِئُ بِهِمْ وَيَمُدُّهُمْ فِي طُغْيَانِهِمْ يَعْمَهُونَ)؛ «و چون با كسانى كه ايمان آوردهاند برخورد كنند میگویند ايمان آورديم و چون با شیطانهای خود خلوت كنند میگویند در حقيقت ما با شماييم ما فقط [آنان را] ريشخند میکنیم * خدا [است كه] ريشخندشان میکند و آنان را در طغيانشان فرو میگذارد تا سرگردان شوند.»
خداوند میفرمايد: (وَ مِنَ النَّاسِ مَن يُعْجِبُكَ قَوْلُهُ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَيُشْهِدُ اللّهَ عَلَى مَا فِي قَلْبِهِ وَهُوَ أَلَدُّ الْخِصَامِ)
«و از ميان مردم كسى است كه در زندگى اين دنيا سخنش تو را به تعجب وامیدارد و خدا را بر آنچه در دل دارد گواه میگیرد و حال آنكه او سختترین دشمنان است.»
پس اين مريضان بدانند که توانستهاند مردم را فريب دهند اما هرگز نمیتوانند اوليای خدا و اصحاب بصيرت، کسانی که با نور الهی مینگرند و مردم را با حقيقتشان در ملکوت میشناسند، فريب نمیدهند و هرگز قادر به نيرنگ آنان نيستند و بدانند هر آنچه درصدد مخفی کردنش در نفس خود باشند، به تحقيق که خداوند آن را آشکار میکند.
و خداوند سبحان میفرمايد: (يَحْذَرُ الْمُنَافِقُونَ أَن تُنَزَّلَ عَلَيْهِمْ سُورَةٌ تُنَبِّئُهُمْ بِمَا فِي قُلُوبِهِم قُلِ اسْتَهْزِئُواْ إِنَّ اللّهَ مُخْرِجٌ مَّا تَحْذَرُونَ)
«منافقان بيم دارند از اينكه [مبادا] سورهای درباره آنان نازل شود كه ايشان را از آنچه در دلهایشان هست خبر دهد، بگو ريشخند كنيد بیتردید خدا آنچه را كه [از آن] میترسید برملا خواهد كرد.»
بنابراین کسی که در باطنش چيز مخالفی را پنهان میدارد، برحذر باشد، خيلی برحذر باشد؛ زيرا خداوند سبحان با کلمات مبارک خويش که به اوليائش آموخته، آن را در مقابلشان آشکار میکند و در يک موقعیت خاص که منافق در آن در مقابل مردم مضطر میشود و خواسته يا ناخواسته و دانسته يا ندانسته به آن زبان باز میکند و حقيقتش در مقابل ملأ عام کشف میگردد. لذا تدبر کن و به قرآن کريم رجوع کن تا آن مچگيریهای منافقان و آشکار شدن حقيقتشان را چه با زبان و چه با عمل بازشناسی.