احمدالحسن (ع) جلوه‌ای از مکارم اخلاق

«أنا عبدالله وأخوكم وصديقكم وخادمكم أنصار الله جميعاً وفقكم الله»

من بندۀ خدا و برادر و دوست همۀ شما انصار خدا هستم. خداوند شما را موفق بدارد. (پاسخ‌های روشنگرانه، جلد ۷، سؤال ۷۶۲)

ای انصار الله و ای انصار امام مهدی، از خداوند می‌خواهم که مرا شایستۀ خدمتگزاری به شما قرار دهد.من خود را جز گنهکاری تقصیرکار و شما را جز برگزیدگان خدا از میان خلقش و انتخاب‌شدگان از بندگانش نمی‌بینم؛ کسانی که انتخابتان فرمود تا دینش را یاری کنید.
خداوند مرا خادم شما گرداند و از او می‌خواهم به من توفیق دهد تا حقتان را به‌جا آورم و مرا از دعای خیر شما و برکت کلمات پاک و طاهر شما محروم نسازد. (پاسخ‌های روشنگرانه، جلد ٣‌، سؤال ٢١۶)

امیدوارم هر مؤمنی که در پِی درک و شناخت حقیقت است، از این مطلب بهره‌مند شود. این انسان (شبیه عیسی) به زمین ‏فرود آمد، به صلیب کشیده شد، کشته شد، در حالی که هیچ‌کس نمی‌داند، او نخواست که از او یاد شود یا شناخته شود.
ساکت و خاموش پایین آمد، خاموش بر دار رفت، خاموش کشته شد و خاموش به‌سوی پروردگارش بالا رفت.اگر می‌خواهید این‌گونه عمل کنید، چنین باشید. ‏(متشابهات، جلد ۴، سؤال ۱۷۹)

بسم الله الرحمن الرحیم

نهضت اصلاحی فرستادگان الهی همواره بر اخلاق و تزکیۀ نفس استوار بوده است: (وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَيُزَكِّيهِمْ) (كتاب و حكمت به آنان بياموزد و پاكيزه‌شان كند) (بقره، 129) و خود نیز از درجۀ بالاتری از مکارم اخلاق برخوردار بودند: (وَإِنَّكَ لَعَلَىٰ خُلُقٍ عَظِيمٍ) (و یقیناً تو بر بلندای سجایای اخلاقی عظیمی قرار داری). (قلم، 3) چنان که پیامبر اعظم اسلام (ص) رسالت خویش را به تمام و کمال‌رساندن مکارم اخلاق بیان فرموده است: «بعثت لاتمم مکارم الاخلاق».

آل محمد که از دودمان پیام‌آور اعظم‌اند، پس از آن حضرت والاترین جایگاه را در کسب کمالات و آراستگی به مکارم اخلاق دارا هستند.
اکنون در این برهه از تاریخ که ما در آن زندگی می‌کنیم نیز فرستاده‌ای که باقی‌ماندۀ آل محمد علیهم‌السلام و حجت زمان و امام ناطق است با وصف یمانی و قائم آل‌محمد ظهور و دعوت علنی خود را بر پایۀ حکمت و موعظۀ حسنه آغاز نموده است و چون اجداد گرامی‌اش به زیور مکارم اخلاق آراسته است.

در زیر به پاره‌ای از سخنان یمانی آل محمد سید احمد الحسن علیه‌السلام که بیانگر مکارم اخلاق ایشان است استناد می‌کنیم و قضاوت را به خوانندگان می‌سپاریم.

درخواست شناور‌شدن در فضای رحمت خداوند

با خدا باش و همیشه خدا را یاد کن و در فضای رحمت خدا، این فضای گستردۀ آزادی حقیقی، شناور باش. (صفحه مبارک فیس‌بوک، ٢۴ اکتبر ٢٠١۴)
این دعوت چیزی شبیه به تعارفات رایج اجتماعی نیست؛ بلکه حقیقتاً خواهان تنفس همگان در فضای حیات‌بخش رحمت الهی است و چنین خواسته‌ای جز از صاحب مکارم اخلاق صادر نمی‌شود.

انسانیت و نفع رساندن به عموم مردم بدون چشم داشت

اینکه زندگی‌ات را برای رفاه خود یا برای خانواده و نزدیکانت یا حزب و گروهت سپری کنی، این‌گونه زندگی‌کردن تو را از زندگی هیچ حیوان دیگری -که در زندگی بر روی این زمین با ما مشترک است‌ـ چندان متفاوت نمی‌کند.
اما آنچه به زندگی تو معنای انسانی و ارزشی حقیقی می‌افزاید، این است که زندگانی‌ات را با اخلاص برای دیگرانی بگذرانی که هیچ ارتباط نزدیک یا منفعتی با آن‌ها نداری. (سید احمدالحسن(ع)، ۲۱ آوریل ٢٠١۶)

مرز میان انسان و حیوان آنجاست که آدمی با وقف‌ زندگی خود برای کسانی که هیچ ارتباطی با وی ندارند ارزشی حقیقی و معنای انسانی خود را پیدا کند. چنین اندیشه‌ای مرهون آراسته‌بودن صاحب اندیشه به زیور مکارم اخلاق است. رفتار عادلانه حتی با مخالفان بیهوده‌گو و هیچ‌کسی بر دیگری برتری ندارد مگر با تقوا.

اگر به نظر یکی از شما احمدالحسن در روزی از روزها عدالت نورزید یا به‌شکل نادرستی رفتار کرد، پس در برابر من بایست و هرچه خواستی بگو. هیچ خیری در احمدالحسن نیست اگر حرف مؤمنان را نشنود.
در نجف می‌نشستم و درب خانه‌ام برای مؤمنان و مخالفان گشوده بود و بسیاری از مخالفان برای جدال و سخنان بیهوده می‌آمدند، نه بیشتر. با این حال درب منزلم برای آن‌ها گشوده ماند و مانند مهمانانی محترم با آن‌ها رفتار می‌کردم و سخنشان را می‌شنیدم و به آن‌ها جواب می‌دادم.
پس احدی از شما گمان نکند که سینه‌ام با شنیدن شکایت، یا نقد، یا هر سخنی از هر انسانی به تنگ می‌آید، چه مؤمن باشد و چه مخالف. (۲۲ مِی ٢٠١۴)
رعایت عدل نسبت به مخالف، کاری بس دشوار است که تنها برگزیدگان الهی که به مکارم اخلاق آراسته‌اند، بر انجام آن فائق آمده‌اند.

انصاف با دشمنان

هیچ خیری در فراوانی نماز و روزه و عبادت نيست، اگر تو را به‌سمت انصاف و ملاحظه‌ با دیگران سوق ندهد؛ حتی با دشمنانت.(قسمتی از پیام صفحه فیس‌بوک سید احمدالحسن (ع)، ۵ مه ٢٠١٨)
رعایت انصاف نیز تنها با برخورداری آدمی از مکارم اخلاق امری دست‌یافتنی و ممکن خواهد بود.

مهربانی و هدایت‌خواهی برای عموم مردم

به‌طور کلی با مردم با مهربانی رفتار کنید تا خداوند احوال شما را اصلاح کند، و به‌واسطۀ شما، آفریده‌هایش را به راه مستقیمش هدایت کند. (پاسخ‌های روشنگرانه، جلد ۷، سؤال ۷۲۹)
این صفات برجسته که خیرخواهی برای همگان را در پی دارد ثمرۀ تخلق به مکارم اخلاق است.

اقرار به عجز خویش

این حق است و حق را می‌گویم: ما باید به بالا چشم بدوزیم تا عجز خود را بشناسیم و ارتقا یابیم، نه اینکه به پایین‌تر از خود نظر بیندازیم تا به کمال خود فخر بفروشیم و هلاک شویم.
حقیقت آن است که بسیاری از افراد بر این پندار و گمان‌اند که در اوج قرار دارند؛ اما هیچ‌کدام از آن‌ها در اوج جای ندارند.

و کسانی که واقعاً بین مردم در قله هستند، خود را در اوج نمی‌بینند، یا چنین عقیده‌ای ندارند؛ زیرا آن‌ها به‌سادگی دریافته‌اند که این یک اوج و قلّۀ موهومی است و فاقد حقیقت است؛ لذا چطور می‌توان آن را اوج نام نهاد و حال ‌آنکه وضعیتش نسبت به مافوقش صفر است؛ چراکه او مطلق و نامتناهی است؛

چطور ممکن است آن‌ها خود را در اوج ببینند یا چنین باوری داشته باشند؛ در حالی که در نگاهشان این‌ها همگی ننگ و عار است؛ چراکه این، به‌معنای آن است که آن‌ها «من» بگویند و در کمال جسارت و گستاخی، در برابر خداوند سبحان‌و‌متعال قرار بگیرند. (سفر موسی (ع) به مجمع‌البحرین)

اقرار به عجز و دوری از منیت و ذبح آن، از صفات برجسته و از مکارم اخلاق است که فرستادگان الهی از آن برخوردارند.دعوت به حکمت و موعظۀ حسنه نسبت به عموم و رفتار با رحمت و مهربانی با انسان محترم، هرچند مخالف باشد
ما مردم را با حکمت و موعظه حسنه دعوت می‌کنیم؛ همان طور که خداوند سبحان‌ومتعال ما را در قرآن به آن امر نموده است و همان طور که امامان گذشتۀ صالِح ما به آن عمل کرده‌اند.

هر فردی می‌خواهد بشنود، بیشتر به او می‌گوییم و هر فردی می‌خواهد بی‌توجه باشد، او به راهِ خودش برود و ما به راه خودمان. همیشه به مؤمنان می‌گویم که با انسان محترم (هرچند مخالف ما باشد) با رحمت و مهربانی رفتار کنید. این قانون کلی برای رفتار ما با کسانی است که با ما اتفاق‌نظر ندارند (فرقی ندارد که در حال رساندن دعوت حق به آن‌ها باشیم، یا در ارتباطات زندگیِ روزمره باشد، مانند ارتباطات همۀ مردم). (مصاحبه با کانال رادیویی المنقذ العالمی)
این سیرۀ همۀ انبیا و فرستادگان الهی است که از مکارم اخلاق بهره‌مند بوده‌اند.

برخورد سرشار از رحمت با مردم در شناساندن حق

با رحمت، مردم را با حق آشنا کنيد، و با آنان همان گونه رفتار کنيد که دوست داريد با شما رفتار کنند. شيطانی که در باطنشان است را با کلمات طيبه از پای درآورید، و با آنچه نيکوتر است و با حجت کامل و بالغ با آن‌ها بحث و گفت‌وگو کنید و با شدت و تندی با آنان رفتار نکنيد که با اين کار، ياری‌گر شيطان و جهالتشان عليه آن‌ها خواهيد شد.(بیانیۀ نصیحتی به انصار)

این نیز سیرۀ همۀ فرستادگان الهی در ابلاغ حق به مردم بوده است و از مکارم اخلاق آنان به شمار می‌رود.کرم و سخاوت با وجود نیازمندی، راه مبارزه با منیت و خودبینی است. اما مبارزه با منیت و خودبینی در این عالم جسمانی، با مکارم اخلاقی که مهم‌ترینِ آن‌ها کرم و سخاوت است، امکان‌پذیر می‌شود.
خداوند می‌فرماید: ﴿وَيُؤْثِرُونَ عَلَى أَنْفُسِهِمْ وَلَوْ كَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ﴾ [آن‌ها را بر خود مقدم می‌دارند، هرچند خودشان بسيار نيازمند باشند؛ كسانى كه از بخل و حرص نفْس خويش بازداشته شده‌اند، رستگاران‌اند]. (حشر، ۹)

بر هر مؤمنی واجب است که در راه خدا بر فقرا و مساکین انفاق کند و در فراهم‌آوردن تجهيزات نظامی برای مجاهدان برای مبارزه با دشمنان خدا کمک کند.و بهترین کَرَم آن است که خود شخص نيز به نوعی به آن نيازمند باشد. (متشابهات، جلد 3 ، سؤال ۱۰۷) بهترین نوع کَرَم و سخاوت، انفاق در هنگام نیازمندی است که خداوند از آن به ایثار یاد کرده است و آن از مکارم اخلاق آل محمد علیهم‌السلام است که خداوند در قرآن کریم به آن اشاره فرموده است.

پرهیز از دقت در عیوب مردم

از اخلاق مؤمن است که اگر از عیوب پنهان مردم باخبر شود، از دقت زیاد و عمیق‌شدن در آن‌ها بپرهیزد. (پاسخ‌های روشنگرانه، جلد ٧، سؤال ۷۵۳)
دوری از دقت و عمیق‌شدن در عیوب مردم از مکارم اخلاق است که حجت‌های الهی مؤمنان را به آن سفارش کرده‌اند.توصیه به پرهیز از اشتباه در حق دیگران و نیکی‌کردن به کسی که بدی کرد
بهتر این است که از اشتباه کردن در حق دیگران ـ‌ هرقدر هم که کوچک باشد ‌ـ اجتناب کنی و حتی اگر آنان در حق شما اشتباه کرده باشند، شما در حق ایشان خطا و اشتباه نکنی؛ تا پوزش نخواهی و لباست را کثیف نکنی.

به کسی که به شما بدی کرده است، نیکی کن و با مدارا و نیکی با مردم تعامل داشته باش تا خداوند به تو رحم آورد.(پاسخ‌های روشنگرانه، جلد ٧، سؤال ۸۱۳)
توصیه به اجتناب از اشتباه در حق دیگران و نیکی‌کردن به کسی که بدی کرده است، همواره از سوی صاحبان مکارم اخلاق، یعنی برگزیدگان الهی به همگان به‌ویژه به مؤمنان سفارش شده است.

همگان را عیال خدا دیدن و شکر خدا با شکر خلق او

خلق، همگی عیال خداوند سبحان‌و‌متعال هستند و او بر آن‌ها رحمت دارد؛ همان‌طور که پدر بر فرزندانش رحم و مهربانی می‌کند؛ بلکه خداوند به خلایق مهربان‌تر از مادری است که به یگانه فرزندش مهر می‌ورزد. (حواری سیزدهم، ص ۱۳۲)

شکر خدای سبحان‌و‌متعال با شکر خلق او و ادای حقشان آغاز می‌شود؛ چراکه خلق عیال خدا هستند و محبوب‌ترین خلق نزد خدا مهربان‌ترین آن‌ها نسبت به عیال اوست. (متشابهات، جلد۲، سؤال ۳۷)
این نگاه معرفتی در همۀ فرستادگان الهی آنان را مظهر رحمت خدا گردانیده است که از مکارم اخلاق به شمار می‌رود.

والحمد لله رب العالمین