در ساعات پایانی ماه مبارک رمضان به سر میبریم. ساعاتی که امیدواریم آخرین دیدار ما با این ماه نباشد و خداوند ما را پاک و آمرزیده از این ماه خارج کند، گرچه شایسته ی آن نیستیم، ولی خداوندا تو سزاواری به این بخشش و لطف.
مکتب سید احمد الحسن در پیامی از پایان یافتن ماه رمضان و فرارسیدن عید فطر خبر داده اند:
سلام عليكم ورحمة الله وبركاته
فردا جمعه آخرین روز از ماه مبارک رمضان و شنبه اولین روز از ماه شوال است.
خداوند روزه و طاعات شما را قبول کند.
عید بر شما مبارک و هر سال در خیر باشید.
پیام صفحه فیسبوک مکتب سید احمدالحسن علیهالسلام در نجف اشرف
20 آوریل 2023 م
در ادامه به کلامی از سید احمد الحسن در سال 2022 که مربوط به عید فطر است، میپردازیم. ایشان در مورد رویت هلال ماه چنین فرمودند:
«پیدایش هلال ماه به همۀ زمین اختصاص دارد و اگر پدیدار شود برای همۀ زمین است و تنها به مکانی که در آن پدیدار شده اختصاص ندارد.»
ایشان همچنین در سال 2022 در مورد روزه گرفتن در روز عید فطر فرموده اند:
«بهطور کلی، روزهگرفتن روز عید فطر که فرداست حرام است، همچون حرمتِ روزهخواری در ماه رمضان، و به همین دلیل هر مسلمانی را نصیحت میکنم که خود را به روزۀ روز عید مبتلا نکند.»
زمان فطریه :
با حلول هلال ماه شوال فطریه واجب میگردد
و جایز نیست فطریه را زودتر از این زمان بپردازد مگر اینکه به عنوان قرض بدهد، و میتواند بعد از رؤیت هلال، زکات را از اموال خود خارج کند، و به تأخیر انداختن آن تا پیش از نماز عید بهتر است. اگر وقت نماز به پایان رسید ـپایان وقت نماز عید فطر هنگام زوال (اذان ظهر) استـ و آن را کنار گذاشته بود واجب است آن را به نیّت ادا بپردازد، و چنانچه کنار نگذاشته بود، معصیت کرده و واجب است باز هم به نیّت ادا بپردازد.
اگر پس از خارج کردن فطریه از اموال، پرداختش را به تأخیر بیاندازد در حالی که میتوانسته آن را به متولی یا به فقیر برساند و سهلانگاری کرده باشد، ضامن است و اگر نمیتوانسته، ضامن نیست. اگر مستحق در آن شهر باشد جایز نیست فطریه را به شهر دیگری ببرد و ضامن خواهد بود؛ ولی اگر مستحق وجود نداشت، جایز است و ضامن هم نخواهد بود.
(احکام نورانی اسلام ، جلد دوم، کتاب زکات)
چگونگی برپایی نماز عید فطر:
– اقامه ی نماز عید، هنگام حضور امام معصوم (ع) با شروطی که برای نماز جمعه ذکر شد، واجب است.
– نماز عید، واجب است که به جماعت خوانده شود و ترک آن جایز نیست، مگر اینکه عذر داشته باشد، که در این صورت جایز است نماز را فرادا و به نیّت مستحب بخواند.
– اگر شرایط اقامه ی نماز عید دچار اشکال شد، وجوبش از بین می رود و اقامه ی آن، چه به جماعت و چه فرادا، مستحب میشود.
وقت نماز عید:
از طلوع خورشید تا هنگام زوال (ظهر) است و اگر وقت آن گذشت، قضا ندارد.
چگونگی اقامه ی نماز عید:
– برای احرام هفت تکبیر بگوید
– و حمد و سوره بخواند (بهتر است در رکعت اول سوره ی اعلی خوانده شود)، سپس پنج مرتبه تکبیر بگوید و بعد از هر تکبیر به صورت مرسوم قنوت بخواند ، سپس تکبیر بگوید و رکوع و دو سجده به جا آورد، بعد برخیزد و حمد و سوره بخواند (بهتر است در رکعت دوم سوره ی غاشیه خوانده شود)، سپس چهار تکبیر بگوید و بعد از هر تکبیر قنوت بخواند، سپس تکبیر پنجم را بگوید و به رکوع رود و بعد سجده کند.
بنابراین نسبت به نمازهای عادی، نه تکبیر اضافه میشود: یعنی علاوه بر هفت تکبیر ابتدای نماز و تکبیر هنگام رکوع و تکبیرهای سجده های نماز، باید در رکعت اول پنج تکبیر و در رکعت دوم چهار تکبیر بگوید.
مستحبات نماز عید:
– بهتر است در صحرا خوانده شود، مگر در مکّهی مکرمه
– و بهتر است بر زمین سجده گردد
– مؤذن برای نماز عید سه بار بگوید: «الصلاة»، چون فقط برای پنج نماز واجب یومیّه اذان گفته میشود.
– همچنین امام، برای نماز عید پا برهنه، پیاده، با وقار و در حال ذکر خدا، به سوی محل اقامه ی نماز برود.
– در عید فطر، قبل از خروج برای رفتن به نماز غذا بخورد و در عید قربان بعد از نماز، از گوشت قربانی بخورد.
– در عید فطر تکبیر گفتن بعد از چهار نماز مستحب است، که نخستین آنها نماز مغرب شب عید فطر و آخرینش، خود نماز عید است
– تکبیر گفتن در نماز عید قربان، برای کسی که در مِنی باشد، پس از پانزده نماز، مستحب است، که اولین آنها، نماز ظهر روز عید قربان است؛ کسی که در شهر خودش باشد، تکبیر برای او بعد از ده نماز، مستحب است و باید چنین بگوید: «الله أکبر الله أکبر، لا إله إلا الله، والله أکبر، والحمد لله على ما هدانا وله الشکر على ما أولانا» و در عید قربان این عبارت را نیز اضافه کند: «و رزقنا من بهیمة الأنعام»
– همچنین خواندن نافله قبل و بعد از نماز عید مکروه است، مگر در مسجد النبی که دو رکعت نماز قبل از خروج از مسجد خوانده می شود.
مسایل پنج گانه:
1- تکبیر اضافه شده در نماز عید و همچنین قنوت، واجب است، ولی خواندن دعای خاصی واجب نیست و میتوان هر دعایی را خواند، البته بهتر است این دعا خوانده شود:
«أَشهَدُ أَنَّ لَا إِله إلَّا اللهُ وَحدَهُ لَا شَرِیک لَهُ، وَأَشهَدُ أنَّ محمدا عَبدُهُ و رَسُولُهُ، وَأشهَدُ أنَّ علیا وَالأئِمَّةَ مِن وُلدِهِ حُجَجُ اللهِ، وَأشهَدُ أنَّ المهدی وَالمَهدِیینَ مِن وُلدِهِ حُجَجُ اللهِ، اللّهُمَّ أهلَ الکبرِیاءِ وَالعَظَمَة، وَأهلَ الجُودِ وَالجَبَرُوتِ، وَأهلَ العَفوِ وَالرَّحمَةِ، وَأهلَ التَّقویٰ وَالمَغفِرَةِ، أسألُک فی هذَا الیومِ الَّذِی جَعَلتَهُ لِلمُسلِمِینَ عِیداً، وَلِمُحَمَّدٍ ذُخراً وَشَرَفاً وَکرامَةً وَمَزِیداً، أنْ تُصَلِّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّد کأفضَلِ ما صَلَّیتَ عَلَى عَبدٍ مِن عِبادِک، وَ صَلِّ عَلَى مَلائِکتِک وَ رُسُلِک، وَاغْفِرْ لِلمُؤمِنِینَ وَالمُؤمِناتِ، اَلأَحْیاءِ مِنهُم وَالأمواتِ، اللّهُمَّ إنّی أسألُک مِن خَیرِ ما سَأَلَک عِبادُک المُرسَلونَ، وَأَعُوذُ بِک مِن شَرِّ ما عاذَ مِنهُ عِبادُک المُرسَلُونَ»
2- اگر عید با روز جمعه همزمان شد، کسی که در نماز عید حضور داشته باشد برای حضور در نماز جمعه، مختار است و امام باید در خطبه ی نماز عید، آنها را از این موضوع آگاه سازد.
3- دو خطبه ی نماز عید فطر و قربان، بعد از نماز بیان میشود، و مقدم نمودن آنها بر نماز، بدعت است و گوش دادن به آنها واجب است.
4- منبر را از مسجد جامع به صحرا نَبَرند ، بلکه مستحب است از گِل چیزی شبیه منبر ساخته شود.
5- اگر در روز عید فطر یا قربان خورشید طلوع کرد، برای کسی که نماز عید بر او واجب است، رفتن به سفر حرام می شود تا نماز عید را به جا بیاورد. سفر بعد از فجر و قبل از طلوع جایز و البته مکروه می باشد.
شرایع الاسلام کتاب_نماز (فارسی/ص117)
در پایان نصیحتی را از یمانی آل محمد برای شما نقل میکنیم تا بتوانیم خودمان را در پایان این ماه مبارک مورد محاسبه قرار دهیم. سید احمد الحسن میفرماید:
«از خداوند میخواهیم که بهشکلی نیکو آن را از ما بپذیرد و آن را پناهگاهی محکم برای ارواحمان قرار دهد، ارواحی که در این عالم پایین در حال امتحان هستند.
امروز که ما این ماه کریم را به پایان میرسانیم باید بنشینیم و نفس خود را محاسبه کنیم و بهقول معروف موجودیِ حساب را پیشروی خود قرار داده و حال خود را ببینیم و بر حقیقت نفسمان آگاه شویم، تا بتوانیم به حساب نفس خود برسیم و هرگونه خرابیِ آن را اصلاح کنیم، میتوان گفت اکنون که به پایان این ماه کریم رسیدهایم، مهمترین چیزی که باید آن را بررسی کنیم این نیست که چند سوره از قرآن، یا چند دعا، یا چند رکعت نماز خواندهایم، بلکه مهمترین چیز این است که با چه نتیجهای از آن خارج شدهایم؟ و ارواحمان با چه نتیجهای از این ماه کریم و از این اعمال خارج شدند؟ آیا همچنان بر حال خود باقی ماندهایم؟ یا آنکه یک یا چند گام بهسوی خداوند سبحان بهپیش رفتهایم؟
آیا همچنان در عبادات خود و کار خیر و امثال آن ریا میکنیم؟
آیا همچنان منیت و أنانیت بر ما و بر رفتار و عملکردمان چیره است؟ و چقدر از آن و از تسلط آن رهایی یافتهایم؟
آیا همچنان سنگدل هستیم، یا آنکه دلهایمان برای ذکر خداوند نرم شده است؟ آیا همچنان بهسختی اشک میریزیم یا آنکه بههنگام یاد خدا و اولیای او جاری میشود؟
حقیقت را به شما میگویم، اگر همان طور که وارد ماه رمضان شدهایم از آن خارج شویم، آن را تباه کرده و هدر دادهایم و بر ما واجب است که نفس خود را سرزنش کرده و بهسختی از آن حساب بکشیم.
و چه زیان بزرگی، اگر مشمول این عبارت باشیم:
چه بسیار روزهداری که بهرۀ او از روزهداریاش فقط گرسنگی و تشنگی است، به خداوند پناه میبریم از اینکه در زمرۀ کسانی باشیم که ماه رمضان را تباه کردهاند، و به خداوند پناه میبریم از اینکه بهرۀ ما از آن [فقط] گرسنگی و تشنگی باشد.
حال که در انتهای این ماه کریم هستیم، برای شما و خودم از خداوند خواستارم که جزو ذاکرین و شاکرین و مخلصین نوشته شویم.
او ولی و سرپرست من است و صالحان را سرپرستی میکند.
والسلام علیکم و رحمةالله و برکاته»
أحمدالحسن
29رمضان 1443هــ / 01/05/2022م.